Van alle christelijke feesten heeft het kerstfeest de meest universele betekenis. Het gaat over de geboorte van een kind en daar kunnen we ons allemaal iets bij voorstellen, of je nu een overtuigd gelovige bent of een atheïst. Een nieuw leven raakt iedereen omdat het klein en kwetsbaar is en tegelijk – zo hopen we – vol toekomst. Het is een wonder dat het leven doorgaat.
En toch is dat niet de reden waarom het kerstfeest ‘voor ons allemaal’ is. Want wat wij met elkaar gemeen hebben – zowel de gelovige als de agnost en de atheïst – is dat we, zoals een oude volkswijsheid zegt ‘alleen worden geboren en alleen doodgaan’.
Ieder van ons is uiteindelijk met zichzelf alleen. En dat is een besef dat juist rond de kersttijd, als het donker is en we graag bij elkaar kruipen, diep gevoeld wordt.
In de eerste plaats door degenen die daadwerkelijk alleen zijn. De mensen die geen gezin, geen familie en misschien geen vrienden om zich heen hebben. Of zij die net een dierbare verloren hebben. Maar ook door hen die juist voortdurend omringd worden door anderen. De leiders in het bedrijfsleven bijvoorbeeld, tegen wie we opkijken. Zij zeggen: “Het is eenzaam aan de top…” En zij die een toonbeeld vormen van het gelukkige gezin, zeggen: “We houden de schijn op, we leven al jaren langs elkaar heen.” En voor ieder van ons geldt: als het nu niet eenzaam is, dan was het ooit eenzaam, of het zal eenzaam worden. Want we worden alleen geboren en moeten alleen sterven. Dat is wat we gemeen hebben en dat is waar Kerstmis ons raakt. Want dat feest zegt: in deze gesloten wereld is God afgedaald en onder ons komen wonen. Om ons, om u en mij te vergezellen. Want “het is niet goed dat de mens alleen is …” (Genesis 2, 18).
Natuurlijk betekent dat – helaas – niet dat deze God naast ons gaat zitten aan het kerstdiner om ons gezelschap te houden, maar wel dat er sprake is van een God die ons niet aan ons lot overlaat. Een die niet buiten de eenzame wereld wil blijven. Daarom gaat het er niet om dat wij deze God liefhebben, maar dat hij ons liefheeft en onder ons is komen wonen. Dat is het wonder van Kerstmis, het feest waarin wij allen mogen delen. Want “Een kind is ons geboren, een zoon is ons gegeven…”

gepubliceerd op 17 december 2015