Geluk en gelukkig zijn mag zich weer in een hernieuwde en grote belangstelling verheugen. Het is niet zo gek, want meer en meer hebben mensen tijd om zich te bezinnen op hun geluk of het gebrek eraan. En ook in Vrijburg doen we dapper mee: van 20-22 juni gaat de filosofiegroep op reis naar Berlijn met als thema geluk en is het thema volgende seizoen levenskunst, waarbij gelukkig zijn als subthema onontkoombaar is.

Onze dichter J.C. Bloem schreef in 1945 het bekende gedicht De Dapperstraat.
De laatste twee strofen daarvan zijn:

‘Alles is veel voor wie niet veel verwacht.
Het leven houdt zijn wonderen verborgen
Tot het ze, opeens, toont in hun hogen staat.
Dit heb ik bij mijzelven overdacht,
Verregend, op een miezerigen morgen,
Domweg gelukkig, in de Dapperstraat.’

Ik denk dat er drie vormen van gelukkig zijn bestaan. De eerste is die van J.C. Bloem, een soort berusting. Dan is er het kortstondig geluk en tenslotte het duurzame geluk. Ik wil natuurlijk niets afdoen aan het geluk van een moment, zoals na een dag hard werken een luie stoel met een drankje. Het stereotiepe beeld van geluk zie je dan ook in een gelukkig mens in een stoel, bij een zonsondergang, in het gras of in een bootje, met een klavertjevier tussen de tanden. Ook de berusting van het ‘domweg gelukkig zijn’ is voor sommigen weggelegd. Voor een langdurig gelukkig leven is natuurlijk meer nodig dan een aaneenschakeling van gelukkige momenten. Hoewel filosofen in de oudheid zich al bezighielden met gelukkig zijn, is pas in de laatste decennia geluk een onderwerp geworden waar grote groepen mensen zich mee bezig zijn gaan houden. Hierdoor werd geluk een onderdeel van de commercie.
Als we dus het kortstondige en commerciële geluk terzijde schuiven als niet duurzaam, dan kom ik tot vier elementen die de basis vormen van geluk: hulpvaardigheid, verbondenheid, vriendschap en accepteren dat het leven soms niet verloopt zoals je dat wenst. Deze zijn alle vier gekoppeld aan een relatie met anderen, helpen en geholpen worden, niet voor even, maar voor altijd. Een leven dat zin geeft aan elkaar en loskomt van een puur eigenbelang. Het lijkt een makkelijke weg als je dit zo leest, maar velen weten dat het vooral ook een worsteling is om zo te leven. Niet eenvoudig, maar het is de moeite waard, met een gelukkig leven als resultaat.

gepubliceerd op 12 juni 2014