Dat we in een geseculariseerde cultuur leven werd mij nog eens goed duidelijk toen Wilfried de Jong in het programma Zomergasten aan hoogleraar Conflict en Veiligheid Beatrice de Graaf vroeg ‘of zij, als ze zou mogen kiezen, haar werk zou inruilen om een leven als ouderling in haar kerk te leiden’.

Nadat ik de schok over zoveel onwetendheid had verwerkt, bedacht ik dat de Duitse theoloog en verzetsstrijder Dietrich Bonhoeffer dit soort misverstanden misschien als logisch gevolg zou hebben gezien van de weg die de kerk al geruime tijd geleden is ingeslagen.

Toen Bonhoeffer vanwege zijn activiteiten voor het verzet in de gevangenis zat, schreef hij een beroemd geworden doopbrief aan de pasgeboren zoon van zijn goede vriend Eberhard Bethge. Daarin legt hij de dopeling uit dat bij zijn doop oude en grote woorden uit de christelijke traditie worden gesproken die hij niet zal begrijpen. Maar hij zal niet de enige zijn! Woorden als verzoening, verlossing, wedergeboorte en kruis zijn ook voor volwassen christenen lege hulsen geworden. En dat is ook geen wonder, zegt Bonhoeffer. Als de kerk al voor iets vecht, dan is het voor haar zelfhandhaving. Ze is niet in staat om Gods bevrijdende woord ter sprake te brengen. En daarom is het noodzakelijk dat de aloude woorden verstommen. Want uiteindelijk komt er een dag dat mensen weer geroepen worden om zó Gods woord te spreken dat de wereld eronder verandert en zich vernieuwt. Die taal zal misschien volkomen a-religieus zijn, maar tegelijk bevrijdend en verlossend als de taal van Jezus. ‘Tot dan toe zal de zaak van de christenen een stille en verborgen zijn; maar er zullen mensen zijn, die bidden en gerechtigheid doen en op Gods tijd wachten.’

Laten we hopen dat het soort uitspraken dat Wilfried de Jong deed niet de onwetendheid, maar het ‘verborgen geloof’ in de samenleving zal voeden.

gepubliceerd op 29 augustus 2013