Laat de wereld kantelen, #296

door Vrijzinnige Miniaturen


Geschreven door Eli Valeton
Voorgelezen door Gert van Drimmelen
Geluidsmontage Seth Mook
Thema: Kantelende Werelden
Titel: Laat de wereld kantelen

 

Laat de wereld kantelen

Laatst, aan het ontbijt, zag ik in mijn theekopje, aan de rand tegen het porselein, allemaal kleine glanzende belletjes. Als een eenvoudig en stralend sieraad van glaspareltjes. Zo mooi! Gek dat me dat nou nooit eerder opgevallen is.
Toen ik die dag boodschappen ging doen zag ik in het bosje achter de Joodse begraafplaats een zee van sneeuwklokjes. Prachtig! Ze zijn zo sierlijk en teer en zo onaanraakbaar. Ik zou ze niet durven plukken. Zo wonderlijk dat ze als het ware uit de schijnbaar levenloze grond ineens naar boven komen.

Ik moest denken aan een uitspraak van Jezus zoals opgeschreven door Mattheus: “leer van de leliën des velds, hoe ze groeien: zij zwoegen en spinnen niet…ik zeg u dat zelfs Salomo in al zijn heerlijkheid niet iets heeft omgehad als één van hen”. De boodschap is dat je je niet – of weinig – zorgen moet maken over je dagelijkse beslommeringen. Een soort “komt goed!”- boodschap. Die avond kwam ik bij William Somerset Maugham, ergens in “A Writers Notebook”, een beschrijving tegen van de lente. De schrijver ziet de eerste blaadjes aan de zwarte takjes van de berk. Zo nieuw en zo teer en zo puur! Bij het zien ervan had hij het gevoel dat ook zijn ziel puur werd, alsof hij weer een kind was. Zoiets voelde ik ook toen ik daar bij die sneeuwklokjes stond

Al die ervaringen samen maken dat ik me gelukkig voel.
Maar ’s avond, als ik naar het journaal op de televisie kijk, dan klapt die blije stemming compleet om. Dan zie ik lijden, verwoesting, onrecht, moord op tegenstanders, vernedering, domheid, oorlog, natuur die verwoest wordt en genegeerd door politici en nóg meer ellende. Dan lijkt de wereld een puinhoop en de toekomst hopeloos. De nieuwslezer laat me ontredderd achter. Mag ik nog wel genieten van al het mooie en goede om me heen? Moet ik niet iets doen? Maar wat dan? Geld geven is niet echt iets “doen”. Demonstreren dan? Ja, als iedereen meedoet heeft dat op den duur effect, soms.

Ik wou dat de wereld kantelde. Als een dobbelsteen die op zijn zij valt. En dat al het geweld en het kwaad eronder verpletterd wordt. En dat die dobbelsteen dan zo valt dat de waarde die boven komt een één is. De kleinste, bescheidenste waarde. Maar wel verwijzend naar grootheid en heelheid en naar de Eeuwige die de grond is van ons bestaan.
Dat klinkt nogal apocalyptisch. Ik moet reëel blijven en mijn machteloosheid accepteren. Ik neem mij voor elke dag naar die schitterende belletjes in mijn theekopje te kijken. Om mezelf te troosten. Om de hoop niet te verliezen. Omdat het óók niet rechtvaardig is al het mooie en goede in dit leven te negeren!

gepubliceerd op 19 maart 2024

Als alles duister is: God op de A12, #295

door Vrijzinnige Miniaturen

Geschreven door Margot Brouwer
Voorgelezen door Gert van Drimmelen
Geluidsmontage Seth Mook
Thema: Kantelende Werelden
Titel: Als alles duister is: God op de A12

 

Als alles duister is: God op de A12

Ik zit met mijn billen op het asfalt van de A12 in Den Haag, precies tussen het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat en het tijdelijke gebouw van de Tweede Kamer. Achter mij staat een rij agenten in zwartgele hesjes, een grote politiebus en een dreigend Duits waterkanon. In mijn vorige podcast: ‘Een brief aan mijn toekomstige kind’, stelde ik me bloot aan de wetenschappelijke prognose van de gigantische klimaatramp waar we in de komende 50 jaar op afstevenen. En nu zit ik hier, met meer dan duizend andere mensen, om te demonstreren tegen het feit dat onze Nederlandse overheid de grote fossiele bedrijven áchter deze klimaatramp met 46 miljard euro per jaar sponsort.

Mijn hand wordt liefdevol vastgehouden door dominee Rozemarijn van ’t Einde, die zittend in haar rolstoel linksboven mij uittorent. Waarom zij hier zit, ondanks haar chronische ziekte én ondanks – of juist dankzij – haar religieuze ambt, heeft ze opgetekend in haar diep persoonlijke boek: ‘Rebelleren voor het leven: Een dominee in actie voor klimaatrechtvaardigheid’. Tijdens de hele actie stromen mensen naar Rozemarijn toe: ‘Ik zat in de trein terwijl ik je boek las, en ik heb daar gewoon zitten huilen! Je hebt me zo geïnspireerd om hier nu te zijn.’ Mijn hart gloeit van trots en dankbaarheid dat Rozemarijn bij me is, als ik straks voor het eerst wordt gearresteerd.

Achter me hoor ik de agenten steeds dichterbij komen terwijl ze andere demonstranten de bus in begeleiden, en soms sleuren. Door de angst voel ik mijn wereld kantelen. Ik herinner me dit soort surrealistische momenten al van toen ik heel klein was. Soms, als ik nadacht over God en de zin van het bestaan, grepen de vragen me zó aan dat mijn hele perspectief op de wereld kantelde. Op zo’n moment realiseerde ik me dat mijn hele leven een film was geweest, met in de hoofdrol degene die ik altijd had gedacht te zijn. Die momenten maakten me altijd afschuwelijk angstig. Want als ‘ik’ degene ín de film was, wie of wat bekeek dan de film?

Rozemarijn voelt blijkbaar mijn zenuwen. ‘Zullen we zingen?’ stelt ze voor. Met trillende stem zetten we een lied in: ‘Als alles duister is, ontsteek dan een lichtend vuur dat nooit meer dooft, ‘n vuur dat nooit meer dooft. Als alles duister is…’ Dit vind ik het mooiste van actievoeren met Christian Climate Action: dat we op de duisterste momenten moed mogen putten uit Gods nabijheid. In haar boek schrijft Rozemarijn: ‘Op geen andere plek voel ik me zo dicht bij God als na een arrestatie.’ Terwijl we zingen voel ook ik heel even dat God er is: gewoon hier, op de A12. Maar nog voor ik weet of het gevoel écht is, is het alweer voorbij. De ongrijpbare aanwezigheid maakt plaats voor een diepgevoelde afwezigheid. Ik voel angst, verwarring, teleurstelling. ‘Mijn God, mijn God, waarom hebt u mij verlaten?’ Plotseling zijn we aan de beurt om opgepakt te worden. De agenten halen ons uit elkaar. Ze weigeren Rozemarijn mee te nemen in de politiebus, en rijden haar – onder heftig protest – naar de kant van de weg. Ontzet stappen we in de bus.

In vergelijking met alle spanning en anticipatie, stelt de arrestatie zelf weinig voor. Na een korte busrit worden we net buiten de stad meteen weer losgelaten. We zijn vrij om te gaan. Het enige wat me niet loslaat, is dat ongrijpbare moment op de A12. Het confronteert me weer met de vraag die ik me van kinds af aan stel: is God er, of is God er niet? Als God daar écht was, waarom kon ik haar dan niet zien, niet voelen, niet horen? En waarom doet God eigenlijk niets tegen al het onrecht waartegen we daar proberen te strijden? Jarenlang heb ik met deze vragen geworsteld. Me verdiepend in de filosofie van Spinoza, de non-dualiteit en de mystiek ben ik er uiteindelijk achtergekomen. Ik heb ontdekt wíe er naar de film van mijn leven kijkt, en van alle andere levens in het Universum: God. God was bij me – en bij ons allemaal – daar op de A12. Ook al kon ik God niet zien, zij zag mij. Of eigenlijk was zij het zien zelf. God is dat licht in ons, dat ondanks alles nooit dooft. Maar dat is alleen te zien in het duister.

gepubliceerd op 12 maart 2024

Zondag a.s. 10.30 uur: Vrijburg laat Derk Sauer voorgaan

door Joost Röselaers

Licht in duisternis- hoe houd je moed als het kwade overwint?

Derk Sauer is oprichter en uitgever van het onafhankelijke journalistieke platform The Moscow Times. Sauer woonde 32 jaar in Rusland. Door de oorlog moest hij het land verlaten en zet hij zijn werkzaamheden voort in Amsterdam. Al dertig jaar schrijft Derk Sauer een column voor de  Het Parool. Derk Sauer geldt als pionier op gebied van media en onafhankelijke journalistiek in Rusland en daarbuiten.

Joost Röselaers leidt de dienst, Jan Pieter Lanooy speelt op het orgel. Toegang is vrij.

gepubliceerd op 11 maart 2024

A.s. zondag 18.30: Vrijbug Filmcafe: Io Capitano

door webmaster

Deze keer in de Filmhallen voor de film io capitano .  Graag zelf een kaartje kopen https://filmhallen.nl/films/io-capitano/  We verzamelen daar om 18.30 uur .

Napraten samen met Jan Berkvens in de nabij gelegen Chinees met een drankje en hapje.

De film: Geïnspireerd op mythen en waargebeurde verhalen neemt regisseur Matteo Garrone (Gomorra, Dogman) de kijker in Io Capitano mee op een diep ontroerende tocht van twee tienerjongens, die hun familie in Senegal verlaten om hun ​​droom van een beter leven in Europa na te jagen. Hun hedendaagse Odyssee voert hen door de verstikkende woestijn en over de onstuimige zee. Ze beginnen hun reis als mens, maar transformeren al snel tot handelswaar voor de mensensmokkelaars waarbij hun dromen, hoop en ambities ruimte moeten maken voor een strijd om te overleven.

 

gepubliceerd op 8 maart 2024

De Verbeelding aan de Macht, #294

door Vrijzinnige Miniaturen

Geschreven door Sarah Gantzert
Voorgelezen door Sanne van Deursen
Geluidsmontage Seth Mook
Thema: Kantelende Werelden
Titel: De Verbeelding aan de Macht

 

De Verbeelding aan de Macht

Lieve Ellis,

Nog niet zo heel lang geleden las ik je sprookjes voor. Doornroosje vond je het mooist. Dat moest vaak herhaald worden. In Disneyland werd je betoverd door haar kasteel.
Nu je daar niet meer de leeftijd voor hebt, wil ik je vertellen over een koning, die van zijn leven een sprookje maakte. Tenminste zolang hij daartoe de kans kreeg.
Het was in de negentiende eeuw in Duitsland. Toen Ludwig achttien was, werd hij gekroond tot koning van Beieren. Telg uit een roemrijk geslacht: Wittelsbach. Hij leerde alles over de Germaanse mythologie. In het slot van zijn vader, Schwannstein, maakten de fresco’s, waarop vele van die legendes waren afgebeeld een diepe indruk op de jonge prins. Lohengrin, zoon van Parsifal, de graalridder werd zijn held.
Toen hij koning werd, was hij jong en onervaren. En de tijden veranderden. Vijftig jaar na de Franse Revolutie verlangden de mensen in Europa naar democratie, een grondwet en een inperking van de macht van de koning.
Koning Ludwig II van Beieren begreep er niks van, hij was toch koning bij de gratie Gods? Maar de nieuwe tijd haalde hem in. Zijn ministers gekleed in donkere pakken met hoge stijve boorden vonden dat de koning veel teveel geld uitgaf aan zijn faraonische bouwwerken.
Ludwig ging zijn koninklijke gang. Hij ontmoette Richard Wagner in wie hij een geestverwant herkende. De koning werd een belangrijke bron van inspiratie voor de componist. Hij zorgde voor een perfect decor voor diens muziek. De eerste Gesamtkunst uit de geschiedenis: het Festspielhaus in Bayreuth werd gebouwd in opdracht van Ludwig voor de opera’s van Wagner.
Maar Schloss Neuschwannstein zou zijn meesterwerk worden. Neo Gotiek, Neo Romaans, vol muurschilderingen waarop de grootse verrichtingen van de legendarische helden werden afgebeeld. Het hoogtepunt was de kunstmatig aangelegde grot met een meer waar Ludwig kon wegdromen in een gouden zwaan op het water. Achter de rotsen speelde een orkestje de Lohengrin van Wagner.
Lang zou het niet duren. Beieren moest oorlog voeren tegen Oostenrijk. Enkele jaren later tegen Frankrijk. De koning moest tenslotte tekenen voor de onderwerping van Beieren aan Pruissen.
Inmiddels gingen de bouwwerkzaamheden door en dreigde Beieren failliet te gaan. De ministers regeerden achter de rug van de vorst om. De bouwmeesters werd gevraagd te bezuinigen en hun degelijke bouwmaterialen te vervangen door gips. Ludwig droomde verder.
Tenslotte werd besloten de koning onder curatele te plaatsen. Hij werd geïnterneerd in kasteel De Berg aan het meer van Starnberg. De volgende dag was het Pinksteren en het regende pijpenstelen. De koning kreeg toestemming voor een wandeling langs het meer. Er werden schoten gehoord, maar zijn verdrinkingsdood is een mysterie gebleven.
Een legende vertelt dat wie op Pinksteren in de stromende regen verdrinkt in het Starnberger Meer, reïncarneert in een zwaan.
Eén ding is zeker: na het noodlottig einde van Ludwig II gingen steeds meer mensen kijken bij Schloss Neuschwannstein . Nu, anderhalve eeuw later, is het de grootste bron van inkomsten van Beieren : ruim een miljoen bezoekers per jaar.
De ironie van het verhaal is dat de deelstaat nu al jaren fortuinen uitgeeft om het gips te vervangen en het kasteel te restaureren.
En bedenk eens, lieve Ellis, dat het kasteel van Doornroosje in Disneyland geïnspireerd is door… , jawel door Neuschwannstein.

Lieve groet,
Sarah

gepubliceerd op 5 maart 2024