Geschreven door: Japke van Malde
Voorgelezen door: Jet van Koppen

Zielsverwantschap

In de roman ‘De Japanse minnaar’ van Isabel Allende is er sprake van een bijzondere liefde tussen twee mensen uit verschillende milieus: de welgestelde joodse Alma raakt bevriend met de zoon van de Japanse tuinman. Het speelt in en na de oorlog, en in die tijd kon zoiets helemaal niet.
Dat is ook zo in het bijbelverhaal over Jonathan, de zoon van koning Saul.
Deze kroonprins sluit vriendschap met een eenvoudige herdersjongen, David. Ze sluiten een verbond en beloven elkaar eeuwige trouw. Jonathan had David lief als zijn ziel, staat er letterlijk. Dat is wederzijds, want als Jonathan is gestorven, huilt David, en zegt: “Het verdriet verstikt me, Jonathan, je was mijn broeder en mijn beste vriend. Jouw ​liefde​ was mij dierbaar, meer dan die van vrouwen.”

Soms wordt deze tekst uitgelegd als een aanwijzing voor een homoseksuele relatie, en dat zou natuurlijk kunnen, al zijn er in de Hebreeuwse tekst geen aanwijzingen voor.
Wat belangrijker is: uit niets blijkt dat hun relatie afhankelijk was van seksualiteit. Als dat wel zo is, is er altijd het risico dat als de passie minder wordt, de relatie uitdooft.
Maar bij onbaatzuchtige liefde is een relatie niet van iets (of iemand) anders afhankelijk, niet van seks, macht of geld.
Volgens de rabbijnen is dat de ware invulling van het bijbelse gebod ‘heb de ander lief als jezelf’. Zo had Jonathan David lief als zijn ziel, los van het verschil in afkomst was er sprake van een zielsverwantschap.
Net als bij Alma en de Japanner in de roman van Allende.

In beide verhalen wekken deze relaties onbegrip en zelfs wrevel in de omgeving op.
Maar zielsverwantschap laat zich niet wegpoetsen, ze blijven zoeken naar mogelijkheden elkaar te ontmoeten, want het verlangen geraakt te worden is te groot.
Daarom zijn het zulke mooie verhalen.

gepubliceerd op 25 november 2020