Geschreven door Margriet Dijkmans van Gunst
Voorgelezen door Sanne van Deursen
Geluidsmontage Seth Mook
Thema: Sturm und Drang
Titel: De zachte krachten van Sturm und Drang
De zachte krachten van Sturm und Drang,
Aan mijn jeugdige overmoed in de jaren ´70-80 denk ik de laatste tijd regelmatig terug. Waar zijn mijn idealen uit die tijd gebleven? Toen politiek op de kansel omstreden was en we daar een punt van maakten; toen we ons trainden in geweldloze weerbaarheid om goed beslagen ten ijs te komen bij bijvoorbeeld de actie Weigering Defensiebelasting. We deden het gewoon, of met andere woorden, Sturm und Drang. Maar het paste ook in die tijd. De dienstplicht werd afgebouwd en de overheidsgelden voor defensie werden steeds minder en er kwam een einde aan de Koude oorlog.
In onze huidige tijd kan er op de kansel veel gezegd worden over wat er in de wereld gebeurt. Linkse en rechtse liberalen gaan in gesprek met ons. Wat een rijkdom en inspiratie is dat. Vrijheid in woord alom.
Maar die geweldloze weerbaarheid waar is die gebleven? Zien we die alleen nog bij de acties van Extinction Rebellion tegen de klimaat- en milieucrisis?
Waar zijn onze geweldloze krachten gebleven in de oorlogsgebieden? En wat zeggen we dáárover op de kansel. Het is toch verschrikkelijk hoeveel mensenlevens dat oorlogsgeweld eist.
Gelukkig vond ik een bericht van de Doopsgezinde kerk Amsterdam die recent een wake hield voor vrede in Gaza. . Zij schrijft op haar website: “Tijdens een crisis kan bidden vertragend werken, en daarmee ruimte scheppen voor een ander geluid. Het is een tegen-intuïtieve en creatieve manier om machten een halt toe te roepen.
Intussen las ik een artikel over het omgaan met temperamentvolle kinderen. Kinderen die een uitdaging zijn voor hun omgeving en die daardoor vaak straf krijgen.
In het artikel wordt gepleit om goed te luisteren naar wat deze kinderen nu eigenlijk zeggen met hun gedrag en ze eerder aan te halen dan af te stoten. Uit eigen ervaring weet ik dat dit hele moeilijke opdrachten zijn. Maar als het lukt…ben je een stapje verder.
Zou zoiets ook niet mogelijk zijn in de oorlogsgebieden? Of is dat te simpel gedacht?
Dus dat je meer tijd neemt om te luisteren naar wat leiders als Poetin en Netanyahu nu eigenlijk zeggen en zouden we hen met een soort van liefde tegemoet kunnen treden in plaats van steeds meer degens te kruisen?
Het voelt als vloeken in de kerk. Vooraanstaande politici en journalisten die ik hoor, lijken het vergroten van de defensie de normaalste zaak van de wereld te vinden.
Soms voel ik me een vreemdeling in deze tijd. Maar ik geef niet op. Zolang ik geloof dat je kinderen anders aan kunt pakken dan te straffen en af te wijzen, zo geloof ik ook dat oorlog anders aangepakt kan worden dan met gelijke munt terug te slaan.
Terwijl ik aan het schrijven ben, komt het gedicht “De zachte krachten” van Henriette Roland Holst op mijn pad. Ik citeer het eerste couplet.
De zachte krachten zullen zeker winnen
in ‘t eind – dit hoor ik als een innig fluistren
in mij: zo ‘t zweeg zou alle licht verduistren
alle warmte zou verstarren van binnen
Het gedicht stemt me hoopvol. Die “zachte krachten” die iedereen heeft, liggen ten grondslag aan geweldloos verzet. Wat zou ik graag willen oefenen om mijn geweldloze krachten opnieuw te ontwikkelen. Hoor ik goed wat die ander zegt of vul ik al in hoe die ander denkt en weet ik al wat diegene van plan is? En als ik teleurgesteld of boos ben over jouw reactie, spreek ik dan niet meer met je omdat je me toch niet begrijpt of ga ik op een creatieve geweldloze wijze toenadering zoeken?
Ik gun mezelf en anderen een oefenplek. Misschien in Vrijburg? Ik voel jeugdige overmoed, Sturm und Drang.
gepubliceerd op 23 april 2024