Geschreven door Carla Josephus Jitta
Voorgelezen door Gert van Drimmelen
Geluidsmontage Seth Mook

Kort geleden zijn binnen één week twee gebeurtenissen uit mijn leven samen gevallen.

Je moet soms opruimen, dingen die ergens liggen, wegdoen of weggeven, in elk geval kun je niet alles bewaren. Zo had ik een oud blik waar zwart kant in zat en dat had waarschijnlijk iets met de oorlog te maken, dacht ik. Ik keek er eens naar, vouwde het kant open en zag dat het een soort hesje was. Mijn hulp streek het een beetje en ik realiseerde me dat het een kanten jasje moest zijn.

Ook ontdekte ik een foto waar mijn moeder op stond, gekleed in een avondjurk, waar een zwart kanten jasje of tuniek deel van uitmaakte. Ik realiseerde me dat het blik met het kant ondergedoken was geweest en in deze staat bij mij terecht was gekomen, jaren geleden.

Toen ik er beter naar keek, zag ik hoe mooi het geweest moest zijn en ik wilde weten wat voor soort kant het was. Drie jaar lang was het jasje bij het Rijksmuseum in de hoop dat ik van daar een advies zou krijgen, maar dit bleef zonder resultaat. “Misschien is het Amsterdam Museum geïnteresseerd” werd me gezegd. En daar was men zeer enthousiast.

Het toeval wil dat het Stadsarchief net de glasplaten van alle foto’s uit het archief van de fotograaf Merkelbach had gekregen en die glasplaten aan het uitzoeken en inventariseren was. Ik zag dat de foto, waar men moeder op stond, uit het atelier van Merkelbach kwam; de foto was bovendien gesigneerd.

Jasje en foto hoorden dus bij elkaar.

In het Amsterdam Museum is het kant uitvoerig onderzocht en er bleken zeer oude delen en ook moderne stukken in te zitten. Ik heb niet kunnen achterhalen of het oude kant wellicht uit de familie van mijn moeder kwam, wat een suggestie was geweest van het Amsterdam Museum.

Ik vond het leuk om het jasje en de foto samen te schenken aan het museum.

Nog niet zo lang geleden, in de week dat het Holocaust Namenmonument werd geopend, kreeg ik een e-mail uit het Amsterdam Museum dat men bezig was in de Nieuwe Kerk een tentoonstelling over mode in te richten, Maison Amsterdam. Op die tentoonstelling is een reconstructie van de avondjurk van mijn moeder te zien.

Het contrast kan niet groter zijn. De in steen gegrifte naam van mijn moeder , die herinnert aan de beestachtige manier waarop zij vermoord werd en de avondjurk, die herinnert aan een periode van grote luxe in het leven van mijn ouders.

Je weet niet wat je hier op zeggen moet, je weet dat het gebeurd is…je kunt alleen maar zwijgen.

In de Nieuwe Kerk is de jurk van mijn moeder opgesteld tussen andere stukken die te maken hebben met de jodenvervolging, maar wat me opviel en dat deed me goed, was dat op de achtergrond een foto hing waar Koning en Koningin bij het Nationaal monument op de Dam, waarschijnlijk op 4 mei, hun hoofd in respect buigen.

gepubliceerd op 14 december 2021