Een beetje lockdown – #199

door Vrijzinnige Miniaturen

Geschreven door Joost Röselaers
Voorgelezen door Gert van Drimmelen
Geluidsmontage Seth Mook

De Coronatijd associeer ik met afscheid nemen. Allereerst, op een alledaags niveau. Afscheid nemen van veel gewoontes die wij als vanzelfsprekend waren gaan ervaren. De dagelijkse files en het vele vliegen. Een reis naar Den Haag voor een vergadering die achteraf niet per se de moeite van het verplaatsen waard was. Gewoontes in mijn eigen werkgebied. De predikant die na afloop van de kerkdienst alle aanwezigen de hand schudt (met de kennis van nu: hoeveel virussen en bacteriën zou ik daarmee in de loop der jaren hebben doorgegeven?). Is dit niet een goed moment om van deze gewoontes van te nemen? 

De Coronatijd associeer ik met afscheid nemen. Ook op een dieper, existentieel niveau. Het afscheid nemen van het leven zelf hing de hele tijd in de lucht. Dagelijks werden wij geconfronteerd met cijfers over het aantal mensen op de IC’s en het aantal doden ten gevolge van het virus. Dat doet iets met ons. Als predikant bezoek ik heel regelmatig mensen thuis. Wij spreken dan in alle vertrouwelijkheid en openheid over levens- en geloofsvragen. De afgelopen maanden waren de gesprekken intenser. Vanwege de maatregelen waren wij allen aan huis gekluisterd en teruggeworpen op onszelf. En in die setting bereikten ons de berichten van het RIVM over het aantal zieken en doden. Dat liet ons niet onverschillig. Wij gingen onszelf prangende vragen stellen: als ik ziek word, wil ik dan wel opgenomen worden op de IC? Hoe kijk ik überhaupt aan tegen het leven en de dood? En als het zover is, hoe wil ik mijn afscheidsdienst vorm laten geven? Het valt mij op hoeveel mensen daarover nagedacht en soms gepiekerd hebben in deze Coronatijd. En hoe bevrijdend het kan zijn om de gedachten over verlies en dood met een ander te delen. Het zijn gesprekken waar ik dankbaar voor ben. Zij raken immers aan de kern van onze levens- en geloofsovertuigingen. 

In het najaar kunnen we (als alles meezit) afscheid nemen van de meeste maatregelen. Daarover overheerst grote vreugde. Toen de terrassen weer open mochten werden talloze terrasfoto’s op social media gedeeld. Ik deed daar zelf ook van harte aan mee. En foto’s werden ook ruimhartig gedeeld van het eerste concert- en winkelbezoek. Gejubel alom over zoveel vrijheid en keuzemogelijkheden. Het waren zware tijden, maar ‘happy days are here again’.

Ik durf het haast niet te zeggen, en zeker niet op social media, maar ik zie erg op tegen dit afscheid nemen. Het afschaffen van maatregelen waar ik de afgelopen maanden aan gehecht ben geraakt. Die mij weer dichterbij het leven hebben gebracht dat ik ten diepste leven wil. Het leven waar ik de afgelopen jaren zo vaak over gesproken heb tijdens mijn overdenkingen. Geen gejaagd en ambitieus leven vol afspraken en netwerkbijeenkomsten. Maar een leven met aandacht voor de mensen die je lief hebt en de waarden en activiteiten waardoor je tot jezelf komt, en een beter mens wordt. Ik had de opgelegde maatregelen nodig om daar zelf aan toe te komen. En het heeft mij zoveel gegeven. Ik heb buitengewoon veel tijd doorgebracht met mijn vrouw en kinderen. Mijn band met hen is nu zoveel dieper en warmer dan anderhalf jaar geleden. ‘Alle tijd die je aan je roos besteedt , maakt je roos juist zo belangrijk’, concludeert de Kleine Prins in het gelijknamige boek van Antoine de Saint Exupery na een lange zoektocht. Deze conclusie geldt trouwens ook voor mijn eigen innerlijk. Ik heb de afgelopen tijd eindeloos veel gewandeld, alleen of met een ander. Ik las een of twee boeken per week. Ik nam de tijd om na te denken en om te schrijven. Ik heb zelden zo goed en rustig geslapen. 

Ik zie op tegen het najaar, als het oude leven weer langzaam aan terugkeert. Ik voel een onbestemde onrust. Er worden weer afspraken gemaakt voor (uitgestelde) diensten, lezingen, congressen. De vergaderingen waar ik weer voor moet reizen. De sociale situaties waar ik soms in terecht ga komen terwijl ik ondertussen liever alleen thuis met een boek zou zijn. De borrels, diners, activiteiten waar ik mij weleens verloren voel en die mij zoveel energie kunnen kosten. 

Door Corona werd ons sociaal leven inderdaad stukken beperkter. Er waren überhaupt weinig mensen met wie wij in gesprek konden gaan. Tegelijkertijd heb ik in deze Coronatijd ervaren dat er veel mensen zijn met wie ik juist wel een goed gesprek kan voeren. Vaak onverwacht. De oudere vrouw die zes keer per dag met haar hond langsloopt en zo verlegen bleek om een praatje. En zoveel te vertellen heeft. De buurman waar je af en toe mee gaat wandelen ’s avonds en goede gesprekken voert, terwijl je elkaar eerder alleen sprak over huizenprijzen, auto’s en scholen. De gesprekken waar ik eerder aan refereerde met mensen over hun gedachten rond verlies, ziekte en sterven. Het aantal gesprekken was drastisch minder tijdens Corona, maar het aantal goede gesprekken was voor mij groter dan daarvoor.

Dankzij de maatregelen ben ik dichter bij mijzelf en mijn naasten gekomen. Dagelijks loop ik in onze gang langs het geboortekaartje van mijn zoon, waar dit treffend citaat van Paulus op staat: moge jouw liefde blijven groeien door inzicht en fijnzinnigheid, zodat jij kunt onderscheiden waar het op aankomt. Ik heb door Corona weten te onderscheiden waar het werkelijk op aankomt, zoveel scherper en fijnzinniger dan daarvoor. En mijn liefde is erdoor gegroeid voor de ander, voor mijzelf, voor het leven. 

Ik voel mij enigszins rouwig om het naderende afscheid van de maatregelen. Ik ervaar onmacht. De druk om straks weer mee te doen. Je niet kunnen verschuilen achter maatregelen. De avondklok niet meer als excuus kunnen gebruiken. 

Laten we afspreken om een beetje in lockdown te blijven met elkaar. Om niet weer fullspeed te leven en om überhaupt niet meer terug te keren naar hoe het was. Om veel te blijven wandelen en met elkaar mee te wandelen. Om niet teveel van elkaar te vragen en eisen. Een lichte lockdown, zonder Corona, aan onszelf en elkaar opgelegd. Ik zou er heel wat voor over hebben!  


Dit is de eerste podcast van het nieuwe seizoen, zoals al eerder gemeld vanaf nu wekelijks èèn wat langere podcast. Een idee om mensen tijdens en na de pandemie die betrokken zijn bij Vrijburg een gevoel van samenhorigheid, een verlangen geraakt te worden, te geven.

Het idee was gebaseerd op de radio uitzendingen van de V.P.R.O. die een dagelijkse dagopening hadden in de jaren 70.

We zullen zorgen voor een nieuw inspirerend podcast-seizoen. Dank luisteraars en lezers, voor jullie tekenen van betrokkenheid en waardering!

gepubliceerd op 7 september 2021



Alle columns