Een rechtvaardige maatschappij – #164

door Vrijzinnige Miniaturen

Geschreven door Christian Modehn
Voorgelezen door Gert van Drimmelen
Geluidsmontage Seth Mook
Thema: Koninklijk


Tijdens de lock-down ontdekte ik in mijn boekenkast een boek dat ik lang geleden had gelezen, namelijk de uitgebreide studie “Vita activa” van de politieke filosoof Hannah Arendt. De titel is in het Nederlands: “De menselijke conditie”.

Onder de bevindingen van Hannah Arendt vind ik één inzicht dat heel actueel is: “Alleen in handelen, al doende ontwikkelen mensen al hun mogelijkheden. Handelen is iets anders dan technisch dingen doen of handwerk ”. Dus degenen die “handelen” creëren wat nieuws, hebben verbeeldingskracht, en zijn scheppend bezig voor een betere toekomst.

Voor Hanna Arendt is één ding zeker: filosofische kennis heeft alleen zin als het verbonden is met de politieke realiteit. En dat betekent: we zouden dankbaar moeten zijn dat we in een democratie leven en de kans krijgen daarbinnen actief te zijn. In een dictatuur kan dat niet .

Democratie is een wettige vorm van machtsuitoefening omdat het principieel iedereen het recht geeft om in vrijheid te HANDELEN. Democratie als rechtsstaat kan zich alleen verder ontwikkelen door mensen die vrij handelen. Democratie leeft pas wanneer er groepen ontstaan die in het openbaar actuele problemen benoemen en actief op zoek gaan naar uitwegen en oplossingen.

Wat heeft Hannah Arendt als filosoof ons vandaag te zeggen in dit universele(!) lijden tijdens de pandemie?
Er zijn 243 NGO’s die democratische initiatieven uit Zuid-Afrika en India ondersteunen die de EU en de Wereld Handels Organisatie oproepen het patentrecht voor de Corona-vaccins op te heffen! De armen in het zuidelijke deel van de wereld hebben, net als wij, het recht om te worden gevaccineerd. Er zouden daar dus productielocaties voor vaccins moeten komen. Het kan niet zo zijn dat het gebruikelijke “patentrecht van de uitvinders” blijft gelden tijdens dit wereldwijde probleem. Tenslotte hebben de farmaceutische bedrijven geprofiteerd van veel steun van de overheid bij de ontwikkeling van de vaccins. Nu weegt de winst van individuele bedrijven zwaarder dan het algemeen belang. Hannah Arendt, de door de Nazi’s vervolgde Duitse Jodin, zei toen al dat in een rechtvaardige samenleving, d.w.z. in een democratie, is het redden van mensenlevens belangrijker dan het vasthouden aan traditionele waarden en wetten, zoals het eigendomsrecht.

Deze overtuiging verbindt mij met de “vrijzinnige spiritualiteit”.

gepubliceerd op 26 april 2021



Alle columns