Geschreven door Carla Josephus Jitta
Voorgelezen door Gert van Drimmelen
Geluidsmontage Seth Mook

In november vond ik op mijn computer een uitnodiging voor de viering van Chanoeka. 

Het maakte me nieuwsgierig, ik wist er niet veel van. Wel dat het een vrolijk feest was en dat het te maken had met licht. Het internet gaf uitleg.

In 165 vóór Christus moest de tempel in Jeruzalem opnieuw ingewijd worden en daarvoor was licht en dus olie nodig. Er was maar één klein kruikje olie te vinden, voldoende voor één dag branden maar als door een wonder was het kruikje elke dag opnieuw gevuld. Dit wonder van het licht wordt elk jaar opnieuw gevierd.

De uitnodiging, die ik vond, was toegestuurd door de Claims Conference, een Duitse instantie die aan 300.000 overlevenden van de holocaust een uitkering geeft. Ik hoorde dat deze viering werd opgedragen aan alle overlevenden van de Holocaust. 

De vicepresident van de Claims Conference leidde het geheel en na hem spraken belangrijke en minder belangrijke mensen. Isaac Herzog, de president van Israel en Olaf Scholz, de nieuw te benoemen bondskanselier van Duitsland waren de eersten.

Denkend aan het verleden dacht ik aan tegenspelers, maar zij waren eensgezind.

Ondertussen draaide op de achtergrond een wereldbol, die de 83 landen uitbeeldde waar de overlevenden  nu wonen.

Alle  sprekers zeiden eer te bewijzen aan hen die de holocaust overleefd hadden want zij hadden de kracht tot overleven getoond. En Chanoeka viert de overwinning van het licht op de duisternis. 

Steeds opnieuw hoorde ik, zij het met andere woorden, dat de overlevenden de meest donkere periode uit hun leven overwonnen hadden en dat zij een inspiratie zijn voor de wereld.

Ik wist niet wat ik hoorde.nHet is nooit in me opgekomen er zo over te denken.

“Moge het licht van de Menorah ons herinneren aan het overwinnen van de duisternis: de overwinning van de enkeling, het vieren van het licht.”

Ieder vertelde op zijn eigen manier  wat het feest voor hem of haar betekende: mensen die zelf de holocaust hadden overleefd, soms hun kinderen of kleinkinderen en zelfs sprak iemand  samen met een achterkleinkind.

Iemand die zeven maanden in volstrekte duisternis in een ondergrondse bunker in Polen verborgen had gezeten, noemde Chanoeka een contrast met de doorleefde duisternis.

Ik hoorde allerlei talen: Engels, Duits, Frans, Ivriet, Spaans, Nederlands ; onderaan in het beeld stonden teksten in het   Russisch en in letters die ik  niet thuis kon brengen. Soms hoorde ik de eigen accenten van sprekers en dat accentueerde de verspreiding van hen over de wereldbol.

Nooit de hoop opgeven: hoop had immers mensen de moed gegeven te overleven en te overwinnen. Over diezelfde hoop werd gezongen door verschillende  zangers. Twee acteurs die de hoofdrol hadden gespeeld in “Fiddler on the roof”, zongen in het Jiddisch “ Do you love me?”.

Tegen het eind zag ik steeds jongere mensen, waaronder kleine kinderen, die huppelend vrolijk “Happy Chanukah” riepen! Hart verwarmend.

Tot slot werd als hoogtepunt bij de klaagmuur in Jeruzalem een grote Chanoeka kandelaar ontstoken, symbool voor het licht dat de duisternis heeft overwonnen.

Het kan bijna niet anders dan dat ik aan de adventstijd moest denken, die in 2021 bovendien tegelijk begon met Chanoeka. Sterk voelde ik mij verbonden met anderen uit de hele wereld, ongeacht hun religie, bekende en onbekende mensen: allemaal verlangden ze naar het licht.

Als je nu naar deze woorden luistert of ze leest, is het januari, terwijl ik ze in de donkere dagen voor Kerstmis opschrijf, nog wachtend op het licht. Zouden we iets van het licht met ons kunnen meedragen om het te delen met anderen?

gepubliceerd op 18 januari 2022