De recente ontwikkelingen in Nederland ten spijt breekt nu toch de Advent aan en wordt het toch weer Kerstmis. We kunnen dit feest en de aanloop daarnaartoe niet zomaar uitstellen en wachten tot het rustiger wordt ‘en we er weer aan toe zijn’. Jezus’ geboorte komt gewoon op ons af, kent geen door mensenhanden of mensengeest bewerkt uitstel of afstel. Nee, de komst van het vredeskind laat zich niet van de kalender wegdrukken, roept juist op tot bezinning. Dat is ook goed. Hopelijk brengt deze turbulente periode mee dat we er gezamenlijk met meer aandacht naar toe leven, verdiept hij ons bewustzijn en laat hij ons beter luisteren naar de stemmen die het kerstkind aankondigen en naar wat Jezus later als volwassene te zeggen heeft. Op weg gaan naar Kerst gaan we allemaal op onze eigen manier. De een zal zich meer terugtrekken, een ander juist in een gemeenschap een actie ondernemen met het oog op medemensen in zijn buurt. Maar vaak kunnen we niet zonder een wegbereider die met ons meetrekt. Iemand in je buurt of iemand die je niet zelf kent, maar van wie wel een inspirerende kracht uitgaat. In Vrijburg staan we tijdens de adventsdiensten stil bij vier wegbereidsters, vrouwen die in de stamboom van Jezus voorkomen, zoals Mattheüs die aan het begin van zijn evangelie de lezer voorhoudt. Tamar, Rachab, Ruth en Batseba zijn ook de énige vrouwen die hij noemt (als we Maria even buiten beschouwing laten). Vier Oud-Testamentische gestalten die, met hun herkomst op de rand van de joodse traditie, zich daarbinnen een hele vaste plaats verworven hebben. Zij verzwakken niet de lijn waarin Jezus staat, maar zij illustreren vooral het bijzondere van zijn gestalte. Omdat ook hij steeds oog zal hebben voor het buitengewone en voor wie – soms letterlijk – buiten staan. Denkend aan hen schieten mij op dit moment de namen van twee moderne wegbereidsters te binnen. Gelauwerde vrouwen, die op hun weg in het leven aardig wat hebben moeten bevechten. Fatima Mernissi, Marokkaans sociologe en auteur, kreeg in november de Erasmusprijs voor haar rol in het debat over religie en moderniteit. Misschien las u ook wel ‘Het verboden dakterras’?
En in december krijgt de Keniaanse Wangari Maathai (zie foto hierboven) de Nobelprijs voor de vrede. Samen met andere vrouwen plantte zij in Afrika dertig miljoen bomen om de ontbossing een halt toe te roepen. En ook als teken dat het goed is om de rijkdommen van de aarde te beschermen. Misschien wel meer dan onderweg te zijn naar vrede, proberen zij onderweg te zijn in vrede, door die al op hun levenspad gestalte te geven. Zodat deze ons als een spiegel voorgehouden wordt. Zo werken op mij ook de adventsweken. Als een spiegel waarin in vaag licht al de contouren zichtbaar worden van een kind dat ons de vrede voorhoudt. Maar de weg naar hem toe is niet minder belangrijk.
In dit licht wens ik u troostende, inspirerende en ook blijmoedige weken en een gezegend Kerstfeest toe.
gepubliceerd op 24 december 2004