Geschreven door Margriet Dijkmans van Gunst
Voorgelezen door Gert van Drimmelen
Geluidsmontage Seth Mook
Mijn buurman van 84 vertelt mij het grote nieuws. Op de dag van de mensenrechten, 10 december, gaat het gebeuren. Het standbeeld voor het Olympisch stadion gaat verplaatst worden naar binnen de muren van het stadion. Na jaren van overleg en onderhandelen lijkt het te gaan lukken. Mijn buurman is zo blij. Hij mag symbolisch een van de vier schroeven los draaien en ik wil daar bij zijn.
Op de website NOS.nl lees ik er over het volgende:
“Het Olympisch Stadion haalt een standbeeld met een opgeheven rechterhand weg. Uit onderzoek blijkt dat de groet die het bronzen beeld brengt, te herleiden is op een fascistische traditie.
Al jaren verbazen voorbijgangers zich over het beeld, dat lijkt alsof het de Hitlergroet brengt. Het was al duidelijk dat dat niet het geval is: het kunstwerk dateert uit 1928, jaren voordat de nazi’s aan de macht kwamen in Duitsland. De uitleg was altijd dat de sporter een Romeinse groet bracht, een gebaar dat op de Spelen 1924 werd geïntroduceerd als de olympische groet. De Nederlandse beeldhouwster Gra Rueb vereeuwigde die houding bij de Amsterdamse editie in 1928.
Na overleg met historici is het Olympisch Stadion nu tot de conclusie gekomen dat er toch een verband met de fascisten is. Historisch bewijs dat de oude Romeinen elkaar zo begroetten is er namelijk niet. De groet ontstond begin vorig eeuw in Italië, gebaseerd op het schilderij: De eed van de Horatii.
Toen Mussolini aan de macht kwam, werd het gebaar in Italië meer en meer gebruikt. Ook Hitlers nazi-partij nam de groet uiteindelijk over. Het drie meter hoge beeld is bedoeld om baron Van Tuyll van Serooskerken te eren, de eerste voorzitter van het Nederlands Olympisch Comité en de man die de Spelen naar ons land wist te halen. De olympische groet werd na de Tweede Wereldoorlog afgeschaft vanwege de connotatie met de Hitlergroet.”
Mijn buurman vertelt me dat het beeld een plek in het stadion krijgt zodat het bij rondleidingen gewoon te zien is en er uitleg bij gegeven kan worden waarom wij in Nederland een dergelijk beeld op zo’n prominente plaats hadden staan.
Als ik mijn buurman een paar dagen voor de verplaatsing spreek, is hij in tranen van boosheid.
Iemand heeft een kort geding aangespannen om het weghalen van het beeld tegen te houden Het wachten is nu op de uitslag……Aangeslagen zegt hij; “hoe kan het in hetzelfde jaar dat het Holocaust Namenmonument onthuld wordt, tegelijkertijd het neerhalen van deze fascisten groet uitgesteld wordt. Onbegrijpelijk dat het olympisch stadion nu zwicht voor deze druk…..”
Het raakt me dat mijn buurman die in zijn leven intensief bezig is geweest met de daders en slachtoffers van de Holocaust, zo kapot is. Het herinnert me aan een gedicht dat ik jaren geleden tegen kwam en bewaard heb.
Eén enkele minuut, zestig seconden maar
hoor j´in de stad de vogels kwinkeleren
En in die enkele minuut in hele jaar
heb ik steeds het gevoel: “Ze gaan me fusilleren!”
Ze grijpen me en zetten me daar neer
het heeft geen enk’le zin dat ik me zou verweren
Ze doen het snel – misschien doet het geen zeer……
Dan is het voor bij – ik kan weer ommekeren
En trillend, duizelig ga ik dan maar
Ik kan vrij door de straten lopen
Ik kan zelfs brood en sigaretten kopen
En alles weer vergeten tot het volgend jaar.
Deze angst is zo voelbaar en pijnlijk, ook in deze tijd waar oorlog geen uitzondering is..
Door het beeld bij het Olympisch Stadion te verplaatsen geven we een signaal af dat we dit nooit meer willen. En dat moment is nu uitgesteld. Als nu maar van uitstel geen afstel komt…..
Opdat wij niet vergeten……
gepubliceerd op 11 januari 2022