Geschreven door Jos Dobber
Voorgelezen door Sanne van Deursen
Geluidsmontage Seth Mook
Thema: Zin
13 mei 2025
Titel: Zin in zorg
Zin in zorg
31 maart 2025 was de laatste werkdag van Astrid, mijn vrouw. Vanaf 1 augustus 1978 heeft ze in de zorg gewerkt. Ruim 46,5 jaar dus, waarvan 26,5 jaar in de wijkverpleging. Aan de keukentafel vertelde Astrid over haar werkdagen en steeds weer hoorde ik hoe de zin ervan afspatte. Sommige situaties maakten grote indruk op mij. Zoals die waarin ze zorg verleende aan een oudere man. Op een dag vertelde hij haar dat hij eigenlijk dood wilde. Natuurlijk werd het gesprek daarover belangrijker dan de fysieke zorg die Astrid moest verlenen. Dat betekende ook dat ze meer tijd nam dan gepland stond. Toen ze naar beneden liep en de buitendeur opende om naar de volgende persoon te gaan, kwam de echtgenote van de man naar haar toe. Zij had opgevangen dat haar man dood zou willen, maar dat had hij haar nog niet verteld. Hoewel ze eigenlijk al veel te laat was deed Astrid haar jas uit en ging met de echtgenote in gesprek.
Wat regelmatig gebeurde was dat ernstig zieke mensen en hun mantelzorgers liever geen wijkverpleging wilden, omdat ze dat als inbreuk op hun persoonlijke levenssfeer zagen. Maar, aangezien de nood hoog was, stemden ze dan toch maar in met een of twee keer per week zorg door de wijkverpleging. In veel van die gevallen werd de wijkverpleging al snel onmisbaar. Twee keer per week zorg werd vijf keer per week, en in plaats van een inbreuk op hun persoonlijke levenssfeer zagen veel mensen de zorg bij nader inzien als een verrijking in hun moeilijke situatie. Naast de fysieke zorg was hen juist het dagelijkse gesprek tot grote steun. Een gesprek over problemen en probleempjes, of het juist doorbreken daarvan: een ander onderwerp, even samen vrolijk over iets kunnen zijn. En soms dus ook ingaan op levensvragen.
Dat is wat wijkverpleging in essentie is: present zijn voor kwetsbare mensen. Natuurlijk is vaardigheid in verpleegtechnische zorg een vereiste, maar kunnen luisteren, er-zijn-voor-de-ander in situaties waarin dat nodig is, is net zo belangrijk. En juist die combinatie maakt het zo zinvol, ofwel vol van zin, voor zowel de ontvangers als de verleners van zorg.
En ja, de complexe organisatie en financiering van de wijkverpleging, waarin de zorgverzekeraars een grote rol spelen, en waarbij zinvolle zorg soms niet vergoed wordt, kan dan soms in de weg zitten. Maar, waar een wil is, is een weg. Dan is het nodig om dapper te zijn en toch te doen wat nodig is. Dat is niet eenvoudig, maar opmerkelijk genoeg geven die situaties het werk nog meer zin.
gepubliceerd op 13 mei 2025