In de Bijbelkring van dinsdagmorgen zijn we bij het begin begonnen Genesis. Inmiddels zijn we bij hoofdstuk 5. Tot mijn genoegen hanteren we de close reading techniek, waarbij elk woord in de tekst wordt geanalyseerd en vergeleken met de tekst in verschillende bijbelvertalingen.

Onder leiding van ds Klaas Vos hebben we gelezen dat God de mens heeft geschapen en wel in twee varianten. In de vrijheid waarin we geschapen zijn de mens twee keuzes heeft te zijn zoals God hem/haar heeft bedoeld, of juist net het tegenovergestelde, dus òf Kaïn òf Abel. Maar zelfs in de lijn van de verkeerde keuze zit genade. Kaïn mag niet worden gewroken en in zijn lijn worden de vaders van de culturen geboren.

Ik sla nu een heel stuk over en ga verder met Kain die zich vestigde in de plaats Nod. Heel opmerkelijk, want hij was gedoemd om te blijven zwerven. Wat blijkt nu? Nod heeft in het Hebreeuws te maken met het werkwoord zwerven. Hij had dus geen woonplaats. Wat dat betreft klopt het met de vloek die hij heeft te dragen.

In het verhaal gaat het geslachtsregister verder en we zien dat in de vierde generatie er een Lamech, de man van de werpspies, ( staat voor jager)wordt geboren, uit wie de stamvader van de veehoeders wordt geboren, te weten Jabal, terwijl bij zijn andere vrouw Jubal de stamvader van de citer en de fluit wordt geboren. Vervolgens wordt Tubal-Kain geboren de vader van de smeden van het brons en het ijzer. Zo gaat dat een tijdje door. Terwijl bij de geslachten de andere zonen en dochters anoniem blijven, wordt opeens de zuster van Tubal-Kain genoemd, namelijk Naäma.

Je zou kunnen zeggen dat de lijn van Kaïn de “normale lijn “is. Dat is onze natuur en steeds moet er daarom weer geroepen worden tot een nieuwe schepping van de mens zoals zij/hij moet zijn. Zo’n nieuwe inzet is de lijn van Seth, de zoon van Adam en Eva die Abel moest vervangen. Daar ontstaat de lijn van Noach, Abraham, Izaäk, Jakob, Juda, Jozef, Israël, Jezus van Nazareth als laatste troef van God om de mensheid te redden.

In een paar verzen wordt de gehele geschiedenis van de mensheid en de ontwikkeling genoemd. Van jagers, het stenen tijdperk, naar het tijdperk van de agricultuur, het bronzen, ijzeren tijdperk. En waar eindigt deze reeks? Bij de vrouw Naäma, waarom bij haar?

Wij leerden dat met Naäma het element van de Liefde wordt ingebracht. Het begin was een vloek, maar het einde de Liefde en dan gaat het verhaal door.

Ik probeer me voor te stellen hoe Genesis tot stand is gekomen. Het volk Israël zat in Babylon in ballingschap. Het kleine groepje geleerden die de verhalen van het volk Israël wilden optekenen om die niet verloren te laten gaan, moeten wel zeer wijs geweest zijn dat zij in een paar verzen het complete verhaal van de mensheid hebben weten weer te geven. In onze tijd zijn archeologen, antropologen en andere wetenschappers eeuwenlang bezig de aarde af te schrapen en zich te verdiepen in de geschiedenis van de mensheid, terwijl het verhaal al in een paar verzen duizenden jaren bekend was. Behalve dat ik omval van verbazing over zoveel wijsheid in dit eerste deel van de bijbel, heb ik ontdekt, samen met Klaas Vos en de andere leden van de Bijbelkring dat het verhaal in Genesis zeer bemoedigend is. Het toont aan dat de geschiedenis gewoon doorgaat ondanks moord en vloek waarmee het verhaal begint. Veel betekenend is, dat het eindigt bij Naäma de Liefde.

Conna Wardenaar

gepubliceerd op 7 november 2018