In de kerk gebruiken we rituelen, elke dienst weer: de hele liturgie is in feite een vorm van een ritueel, met vaste onderdelen die steeds terugkomen. Het aansteken van de kaars, uitspreken van votum en groet, gebeden, liederen en zegen. Bij bijzondere gelegenheden als trouwen, dopen of een uitvaart zijn er aparte rituelen of vaste formuleringen.

Een ritueel is een uiting in gebaar, woord of klank, die een vaste volgorde of ritme heeft. Het is iets dat herhaald en herkend wordt. Dat gebeurt in godshuizen, maar ook bestaan er tal van seculiere rituelen in onze wereld. De opkomst van ‘ritueelbegeleiders’ laat zien dat daar behoefte aan is.

Het kan ook alledaags zijn, zoals begroetingsrituelen. Die kunnen heel verschillend zijn: één, twee of drie zoenen geven, of alleen ‘luchtkusjes’, handen geven of een buiging maken.
Of andere voorbeelden: de bruid die over de drempel van het huis wordt gedragen, het aansteken van het Olympisch vuur, voetballers die bepaalde gebaren maken na een doelpunt, allerlei vormen van bezweringen die mensen doen voor ze iets spannends meemaken, applaus als een lijkwagen langsrijdt – en zo zijn er veel te noemen.

Het begint vaak al jong als kinderen met vaste rituelen naar bed of naar school worden gebracht, of de vaste gewoontes rondom het op vakantie gaan of thuis komen. De vakantietijd is een mooi moment om eens stil te staan bij de vraag: wat betekent een ritueel, en kunnen we ook zonder (of waarom niet)? Als u op vakantie gaat: neem eens een kijkje in kerken of op straat, op zoek naar rituelen…

Op de foto ziet u een boeddhistisch ritueel met gebedstrommels.

gepubliceerd op 15 juni 2019