De Remonstrantse Broederschap is een geloofsgemeenschap die, […] getrouw aan haar beginsel van vrijheid en verdraagzaamheid God wil eren en dienen.
Wat klinkt dat elke keer weer mooi in die beginselverklaring: vrijheid en verdraagzaamheid.
Wat we vaak vergeten is dat dit beginsel een ideaal is dat pas later zo in onze kerken is geformuleerd onder invloed van de vrijzinnigen.
De vrijheid van de Remonstranten is in de 17e eeuw zwaar bevochten met veel onverdraagzaamheid!
Het boek “Bavianen en slijkgeuzen” van prof. A. Th. van Deursen getuigt daar van.
De Remonstranten waren in eerste instantie in die eeuw door de magistraten gesteund en het waren de Contraremonstranten (orthodoxe calvinisten) die moesten wijken. Na een politiek geïnspireerde keuze van prins Maurits voor de laatstgenoemde groep waren de zaken juist omgedraaid.
Toen was het de beurt aan de Remonstranten om in actie te komen. In Zoetermeer bestormden driehonderd Remonstranten het kerkgebouw en joegen met stokken en stenen tachtig Calvinisten naar buiten. In Woudrichem werden honden bij de staart genomen en door de kerk geslingerd. Er was veel bootsvolk en “grauw” onder de Remonstranten. De overheid durfde daar niet alsmaar tegen op te treden. Ook in Leiden werden bijlen en houwelen niet thuis gelaten.
In onze tijd woedt de strijd tussen religieuze organisaties wereldwijd. Ook hier is sprake van verwevenheid met de politiek.
Wij hebben het geluk dat we in deze tijd relatief in de luwte blijven van strijdgewoel. Het is voor ons niet zwaar om verdraagzaamheid te preken. Maar in groter verband blijft dat een ideaal en een opgave. Soms moet er gevochten worden om in vrijheid en verdraagzaamheid te kunnen leven. Het is niet anders.
gepubliceerd op 15 september 2016