Geschreven door Matthijs de Jongh
Gelezen door Gert van Drimmelen
Broze aarde
Wat hou ik toch van het Afrikaans. Een taal zo vertrouwd en vreemd, ruw en teder. Bij dichteres Antjie Krog kan je de taal bijna voelen, zo zinnelijk. Haar ‘Broze Aarde’ is een mis die zij opdraagt aan het universum. Toen ik het gedicht las, dacht ik meteen: ‘dit is geschreven om op muziek gezet te worden.’ En youtube gaf mij gelijk. Met voordrachten van de dichteres. Broze aarde volgt getrouw de onderdelen van de katholieke mis. Maar wel een mis naar het evangelie van Antjie Krog. Zij verkondigt haar eigen drie-eenheid: een liefdesverklaring, een aanklacht en een opdracht.
In het Hosanna verklaart ze de aarde de liefde. Zo klinkt haar lofzang op het ontstaan van het leven:
O Aarde, O Waterplaneet –
Kastyblou-bonsend onder ligte vingerafdrukke van wasem.
O prille Planeet met pruttende poelige vorm
en tumultueuse begintye uit titaniese botsings
Kosmiese skroot tref U flanke,
Maar bring water, bring bakterieë…
U maak suurstof met groen groen Alge.
Vertaling: O Aarde, O Waterplaneet –
Gekastijd-blouw-bonzend onder lichte vingerafdrukken van wasem.
O prille Planeet met pruttende poelige vormen,
En tumultueuze begintijden uit titanische botsingen.
Schroot treft uw flanken,
Maar brengt water, brengt bacteriën….
U maakt zuurstof met groen-groene Algen.
In het Credo klinkt al het lijden van die prachtige blauw-bonzende aarde. Niet onder Pilatus, maar onder ons, homo sapiens. Zij wordt vervuild, vernietigd en vermoord.’ En in het Dies Irae klinkt de aanklacht pas echt:
En so verstik ons die strande, vergiftig die riviere,
Skyt in die see, lê die aquifere droog
Breek in in die gasvate
En suig die aardmantel se olieborrels leeg
Vertaling: En zo verstikken we de stranden, vergiftigen de rivieren
Schijten in de zee, draineren het grondwater
Breken in in de gasbellen,
En zuigen de oliebronnen onder de aardkorst leeg
Aan het slot verkondigt zij haar nieuwe verbond, een opdracht die van mij ook bij ons op zondag mag klinken:
Gaan in vrede en verheerlik die Broosheid van die Lewe.
Gaan heen en verkondig die himne van Water,
Die pag van die Aarde, en alles wat volhoubaar daarin, daarop en daaruit bestaan.
Gaan heen, word Versorgers van die Aarde en skouer die Juk van Kosbaarheid.
Amen
Asem…asem…asem…asem…asem…asem…
Vertaling: Ga heen in vrede en verheerlijk de Broosheid van het Leven.
Ga heen en verkondig de hymne van Water,
Het rentmeesterschap over de Aarde en alles wat daarin, daarop en daaruit duurzaam bestaat.
Ga heen, word Verzorgers van de Aarde en tors het Juk van Kostbaarheid.
Amen
Adem…adem…adem…adem…adem…adem…
gepubliceerd op 12 november 2020