Geschreven door Dik Mook
Voorgelezen door Sanne van Deursen

Er is alles in de wereld

Zo eens per maand klinkt Lucebert, mijn favoriete dichter luid door de kamer, alsof hij speciaal voor mij leest. Het is de beste manier om een gedicht van Lucebert te begrijpen; door hem zelf te horen lezen. Luister maar eens (hij staat op de podcastversie van deze blog); het is als muziek, als een klap in je gezicht, maar ook als zalf voor hart en ziel.

er is alles in de wereld het is alles
de dolle hondenglimlach van de honger
de heksenangsten van de pijn en
de grote gier en zucht de grote
oude zware nachtegalen
het is alles in de wereld er is alles

allen die zonder licht leven
de in ijzeren longen gevangen libellen
hebben van hard stenen horloges
de kracht en de snelheid

binnen het gebroken papier van de macht
gaapt onder de verdwaalde kogel van de vrede
gaapt voor de kortzichtige kogel van de oorlog
de leeggestolen schedel
de erosie

er is alles in de wereld het is alles
arm en smal en langzaam geboren
slaapwandelaars in een koud circus alles
is in de wereld het is alles
slaap

En inderdaad, er is alles in de wereld. En ik citeer deze zin graag. Vooral als ik weer eens meningen hoor als waarheden, nagepraat van andere meningen, zonder enig relativeringsvermogen, vastgedraaid in eigen gelijk. Er is alles in de wereld, en het is maar de vraag wat zal overblijven van wat we nu als waarheid belijden.

Lucebert probeert de niet-vrije mens los te zingen, een bredere blik te geven, onze oogkappen af te gooien. In een ander gedicht zegt hij “Als ik wil veeg ik de pindakaas van mijn bril om honger te zien aan de horizon”; ja hij wil ons los zingen, letterlijk bijna als je hem hoort voorlezen. In het tweede couplet noemt hij die vastgedraaide mensen ‘allen die zonder licht leven’. Er doemt een prachtig kerstverhaal op: als je het licht ziet, in het licht leeft, als je de smeerkaas van je bril hebt geveegd ben je vrij, ben je zacht en kan je zien dat er meer (‘alles’) in de wereld is. Hard tegenover zacht, koud tegenover warm, oorlog tegenover vrede, onverschilligheid tegenover alertheid, vraatzucht tegenover honger.
Er is alles in de wereld; en als je daadwerkelijk alles ziet, maak je keuzes, dan weet je waarvoor je moet leven.
Dàt licht met kerst wens ik iedereen.

gepubliceerd op 22 december 2020